Szkoła Podstawowa w Bańskiej Niżnej

21 grudnia 2023 roku korytarze szkoły w Bańskiej Niżnej już trzeci raz w przedświątecznym tygodniu wypełniły głosy podekscytowanych uczniów czyniących ostatnie przygotowania do Szkolnego Dnia Projektu. We wtorek swoją pracę zaprezentowały przedszkolaki, w środę – uczniowie najmłodszych klas, a czwartkowe popołudnie zostało zarezerwowane dla uczniów z klas od IV do VIII. Tematy wszystkich projektów związane były z XXX rocznicą powstania Geotermii Podhalańskiej.

Na czwartkową uroczystość przybyli oprócz uczniów i nauczycieli także rodzice, absolwenci szkoły oraz inni mieszkańcy Bańskiej. Szczególnie gorąco powitaliśmy p. prof. Beatę Kępińską z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energii PAN, p. Władysława Kęska – pracownika tego instytutu, p. Wojciecha Staszla, który pełnił kierowniczą funkcję w powstałej 30 lat temu Geotermii Podhalańskiej, p. Jana Antoła wraz z małżonką, który 30 lat temu starał się o to, by Podhale mogło ogrzewać się wodą geotermalną oraz p. Józefa Wróbla, właściciela jednego z sześciu domów, który został podłączony do geotermii w pierwszej kolejności, a także p. Jana Stopkę – sołtysa wsi Bańska Niżna,.

Występy rozpoczęli czwartoklasiści, którzy pod opieką wychowawcy – p. K. Cierniaka – zabrali widzów w podróż pod hasłem „Z termometrem przez świat”. Ich wysłannicy „zbadali” temperaturę w najcieplejszych i najzimniejszych miejscach świata i Polski, a także w poszczególnych warstwach atmosfery Ziemi i na powierzchni różnych ciał niebieskich. Ich robot „zmierzył” także temperaturę różnych warstw skorupy ziemskiej. Uczniowie wyjaśnili też – w ułożonej przez siebie piosence – które zwierzęta są zmienno-, a które stałocieplne i czym różni się u człowieka stan podgorączkowy od gorączki. Na koniec ci mali pracownicy Instytutu Temperatury w Bańskiej Niżnej udzieli pierwszej pomocy medycznej choremu w hipotermii.

Potem na scenie znaleźli się uczniowie klasy V, którzy pracowali pod kierownictwem wychowawcy p. R. Gąsiora. Zgodnie z tytułem swojego projektu „Źródła ciepła – jak się ogrzewamy” pokazali różne źródła ciepła i wyjaśnili, jakie są między nimi różnice i które z nich są najmniej szkodliwe dla środowiska naturalnego. Obrazowo wyjaśnili też, dlaczego nigdy nie należy palić śmieciami czy oponami. Najefektowniejszą częścią ich występu było zobrazowanie pracy instalacji fotowaltaicznej za pomocą akrobatycznego pokazu dwóch uczennic oraz gry światła i ciemności.

Dwie grupy uczniów z klas VI i VII zajęły się historią geotermii na Podhalu. Szóstoklasiści w ramach projektu „Geotermia we wspomnieniach” wraz z wychowawczynią p. R. Chrobak przeprowadzili wywiady z osobami, które pamiętają czasy podłączania do instalacji geotermalnej pierwszych pięciu domów w Bańskiej Niżnej, a także odwiedzili archiwum „Tygodnika Podhalańskiego”, gdzie znaleźli artykuły na ten temat. Uczniowie ci w nakręconym przez siebie filmiku pokazali różnicę między życiem we wsi, w której trzeba było ogrzewać domy i grzać wodę piecami węglowymi, a współczesnymi czasami, kiedy ciepła woda płynie z kranu i grzeje kaloryfery, a mieszkańcy mogą relaksować się w termach. Potem zainscenizowali spotkanie p. W. Staszla, ks. M. Spólnika, p. J. Antoła, p. G. Stolarczyka i p. J. .Wróbla, którzy opowiadali o początkach geotermii w naszej wsi. Wspominali też prof. Juliana Sokołowskiego – ojca Geotermii Podhalańskiej, p. wójta Szaflar S. Ślimaka, pierwszego prezesa Geotermii Piotra Długosza, którzy przekonywali mieszkańców do nowego źródła energii.

Klasa VII wraz z wychowawcą p. S. Bieleckim przygotowała występ pt. „Historia Geotermii Podhalańskiej”. Pokazała w nim najpierw poszukiwania podziemnego skarbu, a po jego odnalezieniu debatę nad tym, co owo podziemne bogactwo może przynieść. Uczniowie zaprezentowali ścieranie się sprzecznych poglądów na temat wykorzystania geotermii, ale też rodzące się przy tej okazji fantastyczne opowieści, by przejść potem do faktów z historii Geotermii Podhalańskiej znalezionych w prasie i na stronach internetowych.

Dobrym podsumowaniem wszystkich występów był projekt klasy VIII pt. „W głąb Ziemi”, który przygotowała pod kierunkiem wychowawcy p. M. Bryniarskiego. Uczniowie, posługując się przykładem dwóch obrotnych młodych bańszczan, którzy próbują za pomocą łopat dokopać się do wód geotermalnych, wytłumaczyli, dlaczego nie da się tego zrobić w ten sposób. Wyjaśnili też budowę geologiczną skorupy ziemskiej. W prezentacji pokazali ciekawostki kryjące się w głębi Ziemi – od podziemnych budowli, po korzenie drzew i zwierzęta oraz różne mikroorganizmy żyjące pod jej powierzchnią. Puentą programu była decyzja niedoszłych poszukiwaczy geotermalnego złota, że teraz będą się uczyć, aby potem – po studiach geologicznych na AGH – móc naprawdę wykorzystać energię wody zgromadzonej w głębi Ziemi.

Na koniec głos zabrała p. prof. Beata Kępińska, która podziękowała za zaproszenie i podkreśliła, jak ważne jest dbanie o pamięć o tych ludziach, którzy przyczynili się do stworzenia geotermii na Podhalu. Doceniła też pasję i zaangażowanie uczniów i nauczycieli przygotowujących projekty. Zwróciła też uwagę na to, że dzięki instalacji geotermalnej ogrzewającej naszą szkołę stała się ona wyjątkowa i przyciągnęła wielu gości z Polski i zza granicy. Przekazała również do biblioteki szkolnej dwie publikacje książkowe: „Atlas zasobów wód energii geotermalnej Karpat Zachodnich” pod redakcją W. Góreckiego i„Katalog Obiektów Geoturystycznych” po redakcją T. Słomki. Następnie swoimi wspomnieniami podzielił się z zebranymi p. W. Staszel. Potem wszystkich zebranych pożegnała p. dyrektor J. Stolarczyk.

Trzeba podkreślić, że Szkolny Dzień Projektu nie byłby tak udany, gdyby nie praca pań z Koła Gospodyń Wiejskich w Bańskiej Niżnej, które przygotowały i pięknie podały wspaniały poczęstunek, składający się nie tylko z tradycyjnych moskoli czy chleba ze smalcem, ale też z oryginalnych i bardzo smacznych przekąsek i ciast. Za ich wkład w tę uroczystość serdecznie dziękujemy. Wyrażamy też wdzięczność paniom pracującym w obsłudze szkoły, które jak zawsze z pełnym zaangażowaniem pomagały uczniom i nauczycielom.

W tym roku Szkolny Dzień Projektu odbył się po raz dziesiąty, można zatem powiedzieć, że stał się już tradycją. Kolejny raz nasi uczniowie mogli pokazać swoje talenty i sprawdzić się jako aktorzy, muzycy, scenografowie, kostiumolodzy, filmowcy i reżyserzy. Jedni zabłysnęli zdolnościami organizacyjnymi, inni – informatycznymi. Uczyli się, wyszukując i oceniając potrzebne im informacje, selekcjonując je, pisząc scenariusze i przygotowując prezentacje, a także występując publicznie. Dla wszystkich była to też dobra szkoła współpracy. Dlatego z niecierpliwością czekamy na kolejny Dzień Projektu w roku 2024 i już teraz gorąco na niego zapraszamy.